DOESBURG – Borgers’ motto ‘Niet zwijgen, maar getuigen’ heeft ook in 2019 nog niets aan zeggingskracht verloren. Voor HetHuisDoesburg is dat aanleiding zijn gedachtegoed onder de aandacht te brengen. Dat gebeurt na de Stadsvertelling in Gasthuiskerk Doesburg van 1 december en op de dag van zijn arrestatie: zaterdag 7 december.
Op zaterdag 7 december is het 75 jaar geleden dat Paulus Hermanus Borgers, toen de dominee van de gecombineerde Evangelisch-Lutherse Gemeenten van Apeldoorn en Doesburg werd gearresteerd door de Duitse Sicherheitsdienst. Tijdens de oorlog viel Borgers op door zijn krachtige stellingname tegen de Duitse bezetter. Dr. Lou de Jong schrijft in zijn standaardwerk ‘Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog’ over Borgers: ‘Tot de felst protesterenden in het Lutherse kamp behoorde de Lutherse predikant in Apeldoorn en Doesburg, ds. P.H. Borgers’. Borgers vertaalde zijn lijfspreuk ’Niet zwijgen, maar getuigen’ in zijn preken door te bidden voor de Koningin en de joden.’
In een preek die hij hield op zondag 21 mei 1944 zegt Borgers: ‘Ik hoorde van een dominee, die zei: ‘Ik bid maar niet voor de joden. God weet dat immers toch wel, hoe ik erover denk. Dat hoeven wij niet te zeggen. Zeker, dat is in ieder geval veiliger, maar die dominee is een lafbek …’ Tegen degenen die meenden dat het toch niet hielp als er bij de Duitse bezetter werd geprotesteerd, omdat de Jodentransporten toch niet werden gestaakt zei Borgers: ‘Naar mijn gevoelen heeft dit protest, zoal niet voor de joden, dan toch voor de kerk groot nut gehad. De kerk heeft haar stem dan doen horen tegen gruwelijk onrecht. Zij heeft gesproken daar waar zwijgen verloochenen was.’
Borgers stelde ook misstanden aan de kaak die door de bezetter werden gepleegd.. Als de lichamen van gefusilleerde verzetsstrijders in Apeldoorn, als afschrikwekkend voorbeeld, langs de kant van de weg worden gelegd met het bord ‘Terrorist’ reageert hij in zijn preek op 8 oktober 1944 fel: ‘Dit is ongehoord (….). Moet men vergeven? De duivel vergeeft men niet. Die bestrijdt men. Ik blijf met alle kracht en felheid, die in mij is, protesteren tegen hen, die dit walgelijke deden.’
Dominee Borgers zwijgt niet. Hij getuigt, en dat wordt hem noodlottig. Op donderdag 7 december 1944 wordt hij gearresteerd als hij op het punt staat een huwelijk in te zegenen. Via de Willem III Kazerne in Apeldoorn wordt Borgers naar Kamp Amersfoort overgebracht. Van daaruit bereiken briefjes zijn familie in Apeldoorn. Op 2 februari 1945 wordt hij in een goederenwagon op transport gesteld naar concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg, waar hij meer dood dan levend aankomt. Hij wordt meteen overgebracht naar een ziekenbarak maar overlijdt binnen een paar dagen.
Oproep actie posterlint
HetHuisDoesburg roept inwoners van Doesburg en Apeldoorn op, om op die zaterdag 7 december een kleine poster op te hangen in een van de ramen van hun huis. Op die manier ontstaat een eendaags lint met Borgers’ lijfspreuk: ’Niet zwijgen maar getuigen’. De poster heeft een A4 formaat en is gratis verkrijgbaar (zo lang de voorraad strekt) bij Boek en Buro in de Doesburgse Kerkstraat en bij de publieksbalie van het Stadhuis in Doesburg. Downloaden en zelf printen kan ook via www.hethuisdoesburg.nl en de website van Gasthuiskerk Doesburg.
